احتمالاً همۀ شما عزیزان، به خوبی از این حقیقت آگاهید که کمپرسور، یکی از حیاتی‌ترین اجزای تجهیزات تبریدی و تهویۀ مطبوع نظیر کولرهای گازی به شمار می‌رود و به همین علت نیز عنوانِ «قلب تپندۀ کولر گازی» را از آنِ خود کرده است.
بدون حضور کمپرسورها، چرخۀ تبرید معنای خود را از دست می‌دهد و عملکرد دستگاه سرمایشی نیز به‌طور کلی مختل می‌شود؛ چرا که کمپرسور، موظف است هوای فشرده‌شده و کم‌حجمی را که می‌بایست در سیکل سرمایشی تجهیزات تبریدی مورد استفاده قرار گیرد، تولید کند و در صورت نقص در کارکرد آن، چرخه از کار خواهد افتاد.
کمپرسورها از هر نوع و برندی که باشند، از دو بخش مکانیکی و الکتریکی ساخته شده‌اند که بروز اختلال در هریک در طول عمر دستگاه، سبب بروز معضلات متفاوتی خواهد شد که در صورت بی‌توجهی به آنها، موجبات سوختن دستگاه را فراهم می‌کنند. در مقاله‌ای که پیش روی شماست؛ با دو عبارت «جام شدن» و «اورلود کردن» در کمپرسورها آشنا خواهیم شد، دلایل بروز هر یک را بازگو خواهیم کرد و راهکاری به‌منظور پیشگیری از رخ دادن هر کدام، خدمتتان ارائه می‌کنیم. با ما همراه باشید!
جام شدن کمپرسور به چه معناست؟
یکی از اصطلاحات مرتبط با خرابی کمپرسورهای برودتی «جام شدن کمپرسور» است. زمانی که با اعمال ولتاژ، کمپرسور آغاز به کار نکند؛ می‌گوییم کمپرسور جام شده است. در ایجاد برخی از ایرادات مکانیکی در کمپرسورها، این تجهیز توان تولید فشار و اعمال آن بر حجم هوای ورودی را از دست می‌دهد و اصطلاحاً «کمپرسور بی‌بار» می‌شود.
در چنین مواقعی جریان مصرفی کمپرسورها عموماً از حالت طبیعی آنها کمتر است؛ اما در زمان جام شدن یا قفل شدن کمپرسور، این جریان مصرفی به شکل صعودی افزایش پیدا می‌کند.
دلایل جام شدن کمپرسور برودتی
جام شدن کمپرسورها همچون دیگر ایرادات مکانیکی و الکتریکی که در آنها رخ می‌دهد، دلایل بسیار متفاوت و گسترده‌ای دارد. با این حال، مهمترین و اساسی‌ترین دلایل بروز جام شدن یا قفل شدگی در کمپرسورهای برودتی را می‌توانیم به روغن آنها و روتور دستگاه ارتباط دهیم.
- روغن‌کاری نامناسب کمپرسور
- کاهش حجم و تمام شدن روغن موجود در کمپرسور به دلیل نصب غیراصولی، جابه‌جایی نامناسب دستگاه، نشتی روغن و تعویض نشدن به موقع روغن قدیمی
- نشتی گاز در کولرهای گازی که سبب جلوگیری از فرایند خنک شدن دستگاه شده و ضمن افزایش دمای روغن موجبات تبخیر و کاهش سطح آن در کمپرسور را فراهم می‌کند.
- استفاده از روغن روان‌کنندۀ بی‌کیفیت و نامناسب در کمپرسور
- مسدود بودن مجراهای مربوط به توزیع روغن در داخل کمپرسور
- ساییدگی و خرابی یاتاقان‌های موتور اصلی که سبب افزایش حرکات شعاعی تجهیز شده و فاصله معناداری را میان پیچ و بدنۀ اصلی کمپرسور ایجاد می‌کنند.
- استهلاک بلبرینگ دستگاه و ایجاد ساییدگی و خرابی در آن
موارد یادشده، از جملۀ اصلی‌ترین دلایل جام شدگی یا قفل شدن کمپرسورهای برودتی به شمار می‌روند که به دلیل بروز هر نوع مشکل در روغن و روتور دستگاه ایجاد می‌شوند. علاوه‌بر این‌ها، جام شدن کمپرسورها دلایل دیگری نیز دارد که در ادامه برخی از آنها را از نظر خواهیم گذراند.
- افزایش بی‌رویه و بدون توجیه گاز در دستگاه
- بروز هرگونه ایراد و خرابی در خازن و برد کولر گازی
- بروز نوسانات شدید و پیوسته‌ای که سبب تضعیف جریان برق در دستگاه می‌شوند.
- ایجاد اختلالات متعدد در قسمت‌های مکانیکی کمپرسورها
- استفاده از تبدیل لوله در سایزی مغایر با اندازۀ اصلی
- آسیب به قطعات داخلی کمپرسورها
- اختلالات در سیم‌کشی و ولتاژ اعمالی به کمپرسور
- خاموشی طولانی مدت کمپرسور
- وجود ناخالصی‌های زیاد در داخل کمپرسور برودتی نظیر؛ رسوبات کربن و کک
- بلندی طول لوله، بیش از مقداری که برای دستگاه تعریف شده باشد.
در صورت جام شدن کمپرسور چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
- پیش از هر چیز، ولتاژ ورودی به دستگاه را بررسی کنید تا مطمئن شوید اختلال رخ‌داده، جام شدگی باشد.
- سلامت و عملکرد خازن را بررسی کنید و در صورت وجود مشکل، سریعاً به تعویض آن اقدام فرمایید.
- در صورتی که دو مرحلۀ بالا را انجام دادید و همچنان مشکل حل نشده بود؛ می‌توانید خازن دیگری را به سیستم اضافه کنید.
- سپس گاز دستگاه را خالی کنید و موارد بالا را مجدداً تکرار نمایید.
- در نهایت کمپرسور را از دستگاه جدا نموده و به‌آرامی و به صورتی که آسیبی متوجه دستگاه نشود، ضربات ضعیفی را به اطراف و کف کمپرسور وارد کنید.
در صورتی که با تخلیۀ گاز کمپرسور مشکل برطرف شود، تنها کافی است تا آن را از جهت ولتاژ مصرفی، توان مکش و دهش هوا و همچنین میزان صدای تولیدی بیازمایید و در صورت لزوم روغن موجود در آن را شارژ کنید تا مجدداً دچار قفل شدگی نشود.
اگر هم با مراحل یادشده، مشکل کمپرسور شما حل نشد؛ حتماً از تعمیرکاری مطمئن بخواهید تا نگاهی به آن بیندازد و اقدامات مورد نیاز را برای برطرف نمودن مشکل انجام دهد.
اورلود کردن کمپرسور برودتی چه مفهومی دارد؟
اورلود کردن کمپرسور در حقیقت به معنای استفادۀ بیش از حد از کمپرسور؛ بدون بازرسی، تعمیر و مراقبت ویژه از آن است. اورلود کردن کمپرسورهای برودتی می‌تواند منجر به افزایش دما، افت فشار یا خرابی طولانی مدت و حتی دائمی در دستگاه شود.
چه عواملی سبب اورلود شدن کمپرسور برودتی می‌شوند؟
از جمله دلایلی که می‌توانند سبب اورلود انواع کمپرسورهای برودتی شده و ضمن ایجاد اختلال در عملکرد آنها، سبب افت فاحش راندمان این تجهیزات حیاتی شوند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- کثیفی کویل‌ها، فیلترهای هوا، کندانسور و سایر اجزای مختلف کمپرسور که جریان هوا را مسدود کرده و گرما را درون دستگاه به دام می‌اندازند و از این طریق سبب گرم شدن بیش از اندازه و در نهایت اورلود کردن کمپرسورهای برودتی می‌شود.
- کاهش ولتاژ ورودی و مورد نیاز به دستگاه به دلیل اتصال ناپایدار تجهیزات برودتی به منبع تغذیه، وجود خوردگی درون قطعات منابع برق، خرابی قطعات داخلی دستگاه و آسیب به سیم‌پیچ‌های کمپرسور
- نصب غیراصولی و نامناسب
- کاهش حجم و نبود مبرد کافی در دستگاه به دلیل نشتی مبرد و غیره
- دور فن غیرمعقول کندانسور
- خرابی و بروز اختلال در عملکرد خازن فن کندانسور
- بروز هر نوع اختلال عملکردی یا فیزیکی نظیر شکستگی در پروانۀ فن کندانسور
- نصب پنل خارجی کولر گازی (کندانسور کولر گازی) در مکانی نامناسب که دلایل اورلود کردن کمپرسور را تشدید می‌کند.
چگونه از جام شدن و اورلود کردن کمپرسورهای برودتی پیشگیری کنیم؟
کمپرسورها عموماً بیشترین کارکرد را در میان قطعات بهکاررفته در کولرهای گازی دارند، به همین دلیل نیز بروز اختلال، استهلاک و فرسودگی در آنها به مراتب بیشتر از سایر قطعات است. با انجام تعمیرات و نگهداری حرفه‌ای، منظم و علی‌الخصوص مستمر از کمپرسورهای برودتی؛ به‌آسانی می‌توانید افزایش طول عمر مفید آنها را تضمین نمایید.
البته با توجه به اهمیت و پیچیدگی امر تعمیرات در کمپرسورها، پیشنهاد می‌کنیم برای این کار حتماً از سرویس‌کاری امین، کاربلد و مطمئن استفاده کنید تا از بروز خسارات بعضاً جبران‌ناپذیر ممانعت به عمل آورید.
پیش از آن که کار به تعمیرات بکشد، با انجام موارد زیر، به‌راحتی می‌توانید از جام شدن و اورلود کردن کمپرسورها تا حد قابل قبولی پیشگیری کنید.
- فیلترهای هوای بهکاررفته در دستگاه را مرتباً تعویض کنید.
- سنسورهای دما یا رله‌های مناسب را روی دستگاه نصب کنید.
- از تعمیرات دوره‌ای و پایش چگونگی عملکرد کمپرسور و قطعات داخلی آن غافل نشوید.
- دمای لولۀ تخلیه در قسمت خروجی کندانسور را به طور پیوسته پایش کنید تا در صورت تجاوز آن از عدد 225 بتوانید سریعاً اقدام کرده و پیش از اینکه دیر شود منبع مشکل را پیدا کنید.
