با تمام شدن سرمای هوا و آمدن بهار به یکی از بزرگ‌ترین چالش های بشر نزدیک می شویم و آن خنک کردن منازل و محل کار با گرم شدن هوا است. دمای هوا به ویژه در نقاط گرم کشور که معمولا گرمای بالای 65 درجه سانتی گراد را تجربه می کنند بسیار آزاد دهنده است. در سال های اخیر و با وجود کولرهای گازی، مردمی که در این مناطق گرم زندگی می کنند هم توانسته اند تا حد زیادی محیط منازل و محل کار خود را متعادل نگاه دارند.

اما بسیاری از افرادی که از این وسیله سرمایشی ارزشمند استفاده می کنند، نمی دانند واقعا کولر گازی چیست و اطلاعات بسیار کمی از نحوه عملکردش دارند. این نداشتن اطلاعات کافی موجب می شود تا هم نتوانند بهترین بهره را از آن ببرند و هم ندانند در هنگام مشکل دار شدن آن چه اقداماتی باید انجام دهند.

اما اگر علاقه مند هستید تا در مورد این وسیله کاربردی که امروزه در هر منزلی یافت می شود و البته وجودش واقعا ضروری است اطلاعات مناسبی کسب کنید با دکتر کول همراه باشید.

کولر گازی چیست؟

احتمالا شما هم نام سیستم تهویه مطبوع را شنیده اید اما شاید ندانید این ها دقیقا چه سیستمی هستند. سیستم های تهویه مطبوع در واقع در متعادل نگاه داشتن دما، رطوبت و جریان هوای یک محیط داخلی و فضای بسته کاربرد بسیار مهمی دارند. هدف این تهویه مطبوع فراهم کردن محیطی دلپذیر و مطلوب با دما و رطوبت استاندارد برای زندگی و انجام فعالیت های روزمره است.

این شرایط استاندارد دمای 22 درجه سانتی گراد و رطوبت 50 درصد است که با استفاده از وسایل تهویه مطبوع می توان به راحتی به آن رسید. این سیستم در کنار کنترل دما و رطوبت، در حذف آلودگی هوا و حفظ سلامت هوای محیط منزل و محل کار شما نیز نقش بسیار مهمی دارد.

سیستم های سرمایشی و گرمایشی، نوعی سیستم تهویه مطبوع هستند و کولرهای گازی که از آن ها با نام اسپلیت (Split) هم یاد می شود، یکی از وسایل سیستم سرمایش مطبوع هستند. از کولرهای گازی بیشتر در واحدهای ساختمانی کوچک با مساحت کمتر از 150 مترمربع و تنها برای تامین سرمایش استفاده می شود. در نتیجه برای تامین گرمایش در فصل های سرد سال نیاز است تا یک سیستم گرمایشی مجزا نیز در این محیط ها مانند پکیج و رادیاتور یا همان شوفاژ تعبیه شود تا دمای آسایش را در زمستان هم فراهم کند.

کولر گازی از چه اجزایی تشکیل شده است؟

کولر گازی امروزه به عنوان یک وسیله تامین سرمایش محیط استفاده می شود و به دلیل قدرت بالا و مزایای بسیار زیادی که نسبت به کولرهای آبی دارد، می توان گفت جایگزینی مناسب برای آن شده است. کولر گازی به این علت اینگونه نامگذاری شده است که اساس کار آن در خنک کردن محیط منزل یا محل کار تبدیل گازی مخصوص با نام گاز مبرد به مایع و تبدیل دوباره آن به گاز است.

این عمل در واقع چندین مرتبه در کولرهای گازی انجام می شود و موجب خنک شدن محیط می شود. اما قبل از پرداختن به این پرسش که اصلا کولر گازی چگونه کار می کند، بهتر است با اجزای این وسیله بیشتر آشنا شوید.

هر کولر گازی به طور معمول و بدون در نظر گرفتن نوع آن دارای دو قسمت اصلی است که پنل داخلی و پنل خارجی نامیده می شوند. هر یک از این پنل های داخلی و خارجی متشکل از قطعاتی هستند که روی هم اجزای کولر گازی را تشکیل می دهند.

پنل خارجی کولر گازی شامل کمپرسور، کندانسور یا تقطیر کننده، شیر انبساط یا لوله موئین و فن هستند.
پنل داخلی کولر گازی شامل فن خنک‌کننده، اواپراتور یا خنک‌کننده، فیلتر هوا، لوله تخلیه و دریچه هستند.

در ادامه توضیح مختصری از هر یک از این اجزا و کارکرد هر کدام ارائه خواهیم داد. به عنوان اولین جزء به سراغ کمپرسور اصلی ترین بخش کولر گازی می رویم.

کمپرسور Compressor : این بخش به عنوان قلب کولر گازی شناخته می شود و خود از چند نوع تشکیل شده است. در کولرهای گازی بیشتر کمپرسور پیستونی، کمپرسور روتاری و کمپرسور اسکرال یا کمپرسور اسکرول مورد استفاده قرار می گیرند. وظیفه اصلی این بخش فشردن گاز مبرد و در نتیجه افزایش فشار، افزایش دما و کاهش حجم آن است. گاز مبرد گازی است که شاید آن را با نام فریون بشناسید، این گاز در ابتدای ورود دارای فشار کمی است و در کمپرسور فشرده می شود.
کندانسور Condenser: بعد از کمپرسور نوبت به کندانسور می رسد، گاز پرفشار از کمپرسور وارد این بخش از کولر گازی می شود و در این بخش گاز مبرد به مایع تبدیل می شود. کندانسور گرمای گاز را گرفته و به محیط بیرون هدایت می کند، این بخش در بیرون کولر گازی قرار دارد.
فن کولر گازی : بخش دیگری از کولر گازی که در پنل خارجی قرار گرفته است فن نام دارد. این فن ها دارای سه یا چهار پره هستند و با نیرویی که موتور به آن ها می دهد، می چرخند. وظیفه فن خنک نگاه داشتن کمپرسور است، این بخش در زمان کار کردن گرم می شود و باید دائما خنک شود تا خراب نشود. علاوه بر آن پره های فن با چرخیدن، جریان هوایی در اطراف کمپرسور ایجاد می کنند که هوای گرم اطراف آن را گرفته و به محیط بیرون منتقل می کنند. با این کار به خنک شدن گاز مبرد در داخل کمپرسور هم کمک می کنند.
شیر انبساط : بخش دیگری از پنل خارجی کولر گازی که در خنک کردن محیط توسط این وسیله سرمایشی تاثیرگذار است با نام شیر انبساط شناخته می شود. این بخش که از یک لوله مویی و نازک مسی ساخته شده است، ورود گاز مبرد که البته در این مرحله به شکل مایع است را از کندانسور به اواپراتور کنترل می کند. مایع مبرد پس از ورود و عبوراز شیر انبساط با کاهش شدید فشار همراه می شود و خروجی آن مایع مبرد کم فشار است.
فن خنک‌کننده کولر گازی : فن موجود در پنل داخلی کولر گازی با کشیدن هوای گرم داخل محیط منزل، آن را به بخش های دیگر کولر گازی یعنی فیلتر هوا و اواپراتور می رساند. در نتیجه این عمل فن، هوا خنک می شود و آلودگی های آن هم حذف می شود. این فن ها با توجه به قدرت کولر گازی دارای سرعت چرخش متفاوتی هستند.
اواپراتور Evaporator : گاز مبردی که از داخل شیر انبساط خارج می شود، به شکل مایع مبرد با فشار بسیار پائینی است که وارد اواپراتور می شود. فن پنل داخلی با چرخش خود موجب مکش گرمای محیط داخل منزل می شود و این هوای گرم با عبور از روی اواپراتور خنک می شود و به محیط داخل منزل بر می گردد. این عمل به طور مداوم تکرار می شود و به همین ترتیب موجب خنک شدن محیط می شود. اواپراتور در حقیقت یک لوله مارپیچ یا سیم پیچ مسی است.
فیلتر هوا : بخش دیگری در پنل داخلی که موجب حذف آلودگی از هوای داخلی منزل می شود، فیلتر هوا نام دارد. هوای گرم محیط داخل منزل که توسط فن های خنک‌کننده به داخل پنل داخلی کولر گازی کشیده می شود، قبل از رسیدن به اواپراتور ابتدا از فیلترها عبور می کند. در این مرحله آلودگی ها و گرد و غبار هوا گرفته می شود و سپس برای خنک شدن وارد اواپراتور می شود. به همین دلیل است که این بخش از کولر گازی باید مرتبا تمیز شود و در صورت نیاز عوض شود.
لوله تخلیه کولر گازی : گاز مبردی که در داخل اواپراتور قرار دارد دارای دمای بسیار کمی است و این موجب خنک شدن لوله های اواپراتور می شود. این خنک بودن لوله های اواپراتور موجب می شود تا رطوبت موجود در هوا با برخورد به آن به صورت قطرات مایع تبدیل شود و این مایع باید توسط لوله تخلیه به بیرون منتقل می شود.

کولر گازی چگونه کار می کند؟

با شناخت اجزای کولر گازی، دیگر درک نحوه عملکرد کولر گازی بسیار آسان است. ما پاسخ این سؤال که کولر گازی چگونه کار می کند را در چهار مرحله توضیح داده ایم که در ادامه خواهید دید.

مرحله 1 : گرمای محیط داخلی منزل یا محل کار توسط سیم پیچ اواپراتور گرفته می شود. به این ترتیب که از طریق دریچه کولر گازی و حرکت فن های پنل داخلی، هوای گرم منزل شما به داخل کولر گازی کشیده می شود و از روی سیم پیچ اواپراتور سرد عبور می کند.

این بخش از کولر گازی که در پنل داخلی کولر و داخل منزل قرار دارد گرما را از هوای منزل می گیرد و آن را خنک می کند. در این مرحله یک فن خنک‌کننده این هوای سرد را به مجرای خروجی هوا می دمد و در سراسر خانه پخش می کند.

همانطور که گاز مبرد داخل سیم پیچ اواپراتور گرمای هوای عبوری را جذب می کند از حالت مایع به حالت گاز تبدیل می شود و به حرکت خود در طول یک سیستم چرخه ای ادامه می دهد تا به کمپرسور برسد.

مرحله 2 : کمپرسور دمای گاز مبرد را افزایش می دهد. در واقع این بخش از کولر گازی، وظیفه فشردن و کاهش حجم گاز که به طور معمول با فشردن آن بین دو جسم جامد انجام می شود، را دارد. این عمل، فشار و دمای مبرد را افزایش می دهد و آن را برای فرآیند تراکم آماده می کند.

مرحله 3 : در این مرحله گرما به بیرون منتقل می شود. مبرد که حالا به شکل یک گاز یا بخار فوق‌العاده گرم است به سمت کندانسور هدایت می شود. کندانسور یکی از بخش های کولر گازی است که در پنل خارجی و فضای باز و در معرض هوای بیرون قرار دارد.
هوای بیرون گرمای مبرد را جذب می کند و در نتیجه این عمل دمای گاز مبرد کاهش می یابد و از حالت گاز به مایع تبدیل می شود.

مرحله 4 : در این مرحله مبرد سرد می شود و فرآیند تکرار می شود. هنگامی که گرمای مبرد به هوای بیرون از منزل منتقل می شود، مبرد سرد به داخل اواپراتور بر می گردد تا این فرایند دوباره تکرار شود. این روند تا زمانی ادامه می یابد که دمای داخل خانه شما به حد مطلوب شما برسد. در این مرحله، ترموستات به AC شما می ‌گوید خاموش شود.

جمع‌بندی

در واقع اگر به دنبال این هستید که بدانید که وظیفه ی اصلی کولر گازی چیست باید به شما بگوئیم که کولر گازی با حذف گرما و رطوبت هوای داخل خانه، محیط داخل خانه شما یا محل کار را خنک می کند. این وسیله سرمایشی پرکاربرد هوای خنک شده را به فضای داخلی باز می گرداند و گرما و رطوبت ناخواسته را به بیرون انتقال می دهد.

در این مقاله در دکتر کول به بررسی این موضوع پرداختیم که کولر گازی چیست و نحوه عملکرد کولر گازی چگونه است. از اینکه تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاسگذاریم. شما می توانید نظرات خود در رابطه با این مقاله را با ما در میان بگذارید.