برد کولر گازی اسپلیت، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های کولر به شمار می‌رود و حکم مغز دستگاه را دارد. این قطعۀ حیاتی، وظیفۀ صدور دستورها و فرامین انجام تمامی کارهایی را که در سیستم تبرید دستگاه به انجام می‌رسد و همچنین هماهنگی و کنترل بخش‌های مختلف در دستگاه را بر عهده دارد.
بعلاوه، مسئولیت برق‌رسانی به بخش‌های مختلف و تجزیه و تحلیل دستوراتی که باید به قطعۀ هدف برسند نیز برعهدۀ برد کولر گازی است. به همین دلیل، بروز کوچکترین نقصی در آن سبب بروز اختلالات جدی در عملکرد کولر گازی و در نهایت کاهش معنادار عمر مفید آن می‌شود.
هرچند که در بسیاری از مواقع در صورت بروز خرابی، امکان تعمیر بردهای کولرگازی وجود ندارد و به‌محض ایجاد اختلال در کارکرد آن، می بایست این قطعه را تعویض کنید؛ اما بردهای اینورتر که می‌توان آنها را نسل جدید بردهای کولر گازی خطاب کرد، به‌واسطۀ ساختارشان امکان رفع برخی از نواقص ابتدایی با تعمیرات را برای کاربران فراهم کرده‌اند.
ازهمین‌رو، در این قسمت از سری مقالات آموزشی وب سایت «فروشگاه اینترنتی دکتر کول»، تصمیم گرفتیم تا نحوۀ عیب یابی و آموزش تعمیر برد کولرهای گازی به صورت تخصصی را با زبانی ساده برایتان فراهم آوریم. با ما همراه باشید.
علائم نیاز برد کولر گازی به سرویس و تعمیر
خرابی برد کولر گازی، همواره با علائم و نشانه‌هایی ویژه خود را نشان می‌دهد. به همین دلیل، نیاز است تا با آنها آشنا باشید و به‌محض بروز هریک، پیش از گسترش خسارت سریعاً به تعمیر یا در موارد حادتر تعویض برد کولر گازی اسپلیت اقدام فرمایید.
یکی از رایج‌ترین مشکلات کولر گازی که نشان از وجود نقص در برد آن دارد، روشن نشدن کولر و برخی از قطعات آن نظیر کمپرسور است. از دیگر علائم خرابی برد کولر گازی، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- خاموش شدن ناگهانی کولر گازی
- روشن نشدن دستگاه از طریق ریموت کنترل
(درصورتی که ریموت کنترل دستگاه مشکلی نداشت؛ اما کولر همچنان روشن نشد، ایراد را باید در برد دستگاه چست‌وجو کنید.)
- بروز نشانه‌هایی از نقص در عملکرد کمپرسور کولر گازی
- تولید سرما و گرمای بیش از حد
- نمایش ارور روی صفحۀ نمایش پنل کولر
- خاموش شدن ناگهانی کولر
- وجود برق در بدنۀ کولر گازی
- پیوسته کار کردن فن‌های دستگاه
تمامی این نشانه‌ها، با سرویس‌های دوره‌ای کولر به‌آسانی قابل تشخیص هستند. در این تعمیرات دوره‌ای، سرویس‌کار سریعاً مشکل را تشخیص داده و در صورت لزوم، به تعمیر برد کولر گازی اقدام کرده یا آن را تعویض خواهد نمود تا مشکلی برای دستگاهتان به‌وجود نیاید.
در نتیجه، سرویس دوره‌ای کولر گازی توسط تعمیرکاران امین و مطمئن را به هیچ عنوان فراموش نفرمایید!
عیب یابی برد کولر گازی
در برخی از مواقع، خرابی برد کولر گازی مربوط به نقص یا وجود خرابی در یکی از قطعات تشکیل‌دهندۀ آن می‌باشد که با انجام عیب‌یابی دقیق و شناسایی قطعۀ معیوب، به‌راحتی می‌توانید مشکل را برطرف کنید. در ادامه، تمامی مواردی را که در عیب یابی قطعات و تعمیر برد کولر گازی می‌بایست با آنها آشنا باشید، از نظر خواهیم گذراند.
-
خرابی رله در برد کولر گازی
یکی از بخش‌های اصلی در برد کولر گازی، قطعه‌ای به نام «رله» در آن است. رله، سوئیچ الکترومکانیکی‌ای است که از چند کنتاکت و بوبین تشکیل شده و در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شود که بسته به نوع کولر، ظرفیت و دیگر مؤلفه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. خرابی رله اصلی (پاور)، موجبات بروز اختلال در عملکرد کمپرسور و فن دستگاه را ایجاد می‌کند.
به دلیل اهمیت این بخش، می‌بایست به‌طور دوره‌ای آن را تست نمایید. برای تعیین خرابی رله اصلی یا همان پاور کولر اسپلیت؛ ابتدا رله را از برد جدا کنید و سپس با استفاده از یک آمپرمتر آن را بررسی نمایید و در صورت وجود نقص در عملکرد، آن را تعویض کنید.
درصورتی که مشکلی در رله وجود نداشت، باید به سراغ انجام دیگر مراحل تست عیب یابی کولر گازی بروید.
-
خرابی آی سی رگولاتور یا سوختن آی سی
«آی سی رگولاتور» وسیله‌ای است که زمانی که برد کولر گازی به ولتاژی ثابت نیاز دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. فعالیت پیوسته و به دنبال آن داغ شدن بیش از حد «آی سی» سبب سوختن آن می‌شود؛
به همین دلیل نیز در زمان عیب یابی برد کولر گازی، درصورتی که برد آن سالم بود، می‌بایست سلامت «آی سی رگولاتور» را بررسی نمایید. برای تعیین خرابی یا سوختن آی سی اسپلیت (آی سی ULN2003)، می‌توانید از کمپرسور دستگاه کمک بگیرید.
در صورت سوختن «آی سی» نیاز است تا این قطعه را به‌طور کامل تعویض کنید!
-
سوختن ترانسفورماتور برد کولر گازی
روی برد کولر گازی، دو قطعۀ «ترانسفورماتور» و «رگولاتور» نصب شده است که وظیفۀ تبدیل جریان برق شهری (با ولتاژ ۲۲۰ ولت) به ولتاژی مابین ۱۲ تا ۲۴ ولت را برعهده دارد. در صورت خرابی یا سوختن رگولاتور و ترانسفورماتور، فرایند تبدیل ولتاژ به‌درستی انجام نمی‌شود و نهایتاً برق‌رسانی به سایر بخش‌های کولر گازی نیز مختل می‌گردد.
ازآنجاکه در حین تبدیل این ولتاژ، این قطعات ممکن است آسیب ببینند یا بسوزند؛ اگر علائم آسیب برد کولر گازی را در دستگاه مشاهده کردید و از سلامت «رله» و «آی سی» آن اطمینان داشتید؛ حتماً این دوقطعه را نیز بررسی نمایید.
پس از تست ترانسفورماتور و رگولاتور، در صورت سوختگی، می‌توانید آنها را توسط لحیم‌کاری از برد جدا نموده و قطعات جدید را جایگزینشان نمایید.
(توجه داشته باشید که عملیات لحیم‌کاری جهت جایگزینی ترانسفورماتور و رگولاتور، فرایندی حساس است و می‌بایست با ظرافت تمام صورت پذیرد.)
-
خرابی مادون قرمز
یکی دیگر از دلایل کار نکردن کولر گازی و اسپلیت، مربوط به خراب شدن مادون قرمز در آنها می باشد. ریموت کنترل از راه دور در کولرهای گازی به‌وسیلۀ مادون قرمز کار می‌کند و بدین طریق دستورات را به کولر گازی انتقال می‌دهد.
مادون قرمز، در سطح جلویی پنل داخلی کولر گازی قرار دارد و از طریق سیمی که یک سر آن به برد متصل است، اطلاعات دریافتی از محیط پیرامون را به برد ارسال می‌کند تا در آنجا این داده‌ها تجزیه و تحلیل شوند.
شل شدن یا قطع شدن سیم رابط میان مادون قرمز و برد کولر گازی، یکی از مواردی است که سبب می‌شود در کارکرد دستگاه اختلالاتی پدید آید. به همین جهت، یکی از روش های تعمیر برد کولر گازی، به کمک سیم مادون قرمز است.
در این روش نیاز است تا از اتصال سیم مادون قرمز و استحکام آن اطمینان حاصل نمایید و در صورت قطعی، مجدداً آن را در جایگاه درست خود متصل نمایید. درصورتی که ارتباط این سیم به دلیل پوسیدگی آن قطع شده بود، نیاز است که آنها را تعویض فرمایید.
-
خرابی مقاومت های برد کولر گازی
مقاومت یکی از قطعات کوچک؛ اما بسیار پُراهمیتی است که به‌صورت چندتایی روی برد کولر گازی سوار می‌شود. کار مقاومت در برد کولر گازی این است که با کنترل ولتاژ جریان ورودی برق، از سوختن قطعات حساس کولر گازی و همچنین خود بُرد ممانعت به عمل آورد؛
به همین دلیل نیز نیاز است تا با انجام سرویس‌های دوره‌ای از سلامت آن اطمینان حاصل کنید تا در صورت بروز مشکل، سریعا به تعویض آنها اقدام نمایید. سوختن مقاومت های برد کولر گازی، می‌تواند خسارات بسیار جبران‌ناپذیری را به دستگاه وارد نماید و در نهایت سبب سوختن آن شود.
جهت انجام عیب یابی برد کولر گازی، با استفاده از یک آمپرمتر می‌توانید تمامی مقاومت‌های موجود روی برد را بررسی و در صورت لزوم، آنها را جایگزین کنید.
(در تعویض مقاومت (وریستور)، حتماً مراقب باشید که فشار اضافی به برد وارد نکنید؛ چراکه سبب شکستن پایه‌های قطعات می‌شود!)
-
خرابی خازن برد اسپلیت
خازن راه‌انداز یکی دیگر از سری قطعاتی است که روی برد الکترونیکی کولر گازی سوار می‌شود و نقش بسیار مهمی را در مدار ایفا می‌کند. این قطعه، انرژی‌ای را که در خود ذخیره کرده است، در هنگام لزوم به آرامی در مدار آزاد می‌کند.
به همین دلیل نیز سوختن و خراب شدن آن، می‌تواند عملکرد سیستم را به کلی مختل کند؛ در نتیجه، پر واضح است که بررسی خازن‌ها در تعمیر برد کولر گازی اهمیت بسیار زیادی دارد.
جهت بررسی سلامت خازن، تنها کافی است تا با استفاده از یک اهم‌متر، وجود یا عدم وجود جریان را که به معنای سلامتی یا خرابی خازن است، در آن شناسایی کنید. درصورتی که اهم‌متر هیچ عددی را نشان نداد، یعنی خازن برد کولر گازی شما سوخته است و باید تعویض شود.
-
شل شدن فیش و سیم های برق در برد
برخی از موارد اختلالی که در کارکرد برد کولرهای گازی شناسایی می‌شود، مربوط به اتصالات آن است. به بیانی دیگر، شل شدن فیشها و سیم‌هایی که جریان برق را انتقال می‌دهند و قسمت‌های مختلف دستگاه را به برد متصل می‌کنند؛ می‌تواند سبب بروز اخلال در عملکرد برد و به دنبال آن خود کولر گازی شود.
در صورت مواجهه با این مشکل، به‌آسانی می‌توانید با جدا کردن و وصل مجدد این اتصالات، اخلال به وجود آمده را برطرف سازید؛ البته در برخی از موارد، مسئله‌ای که برای فیشها و سیم‌ها ایجاد می‌شود؛
بروز پوسیدگی در آن‌هاست که برای حل این مورد، تنها راهی که پیش‌ِرو خواهید داشت، تعویض این اتصالات است.
-
خرابی پل دیودی اسپلیت
با توجه به نیاز برد کولر گازی به جریان مستقیم برق، پل دیودی جزء دیگرِ یک برد الکترونیکی است که جهت تبدیل جریان برق شهری متناوب به جریان برق مستقیم، روی آن تعبیه شده است.
پل دیودیِ تعبیه‌شده روی برد کولر گازی، ممکن است به دلیل بروز نوسانات برق بسوزد که در این صورت جهت جلوگیری از بروز مشکل در برد و خود دستگاه، می‌بایست سریعاً آن را تعویض فرمایید.
علت خرابی برد کولر گازی
از مهمترین دلایلی که سبب اختلال عملکردی و خرابی برد کولر گازی می‌شوند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- نوسانات برق
- نصب اشتباه کولر گازی و استفادۀ نادرست از کابل‌ها
- عدم انجام سرویس دوره‌ای کولر گازی در فواصل زمانی منظم
- سیم‌کشی نامناسب کولر گازی
شما عزیزان می‌توانید با رعایت موارد فوق و انجام سرویس‌های دوره‌ای توسط سرویس‌کاری حرفه‌ای و امین ضمن افزایش طول عمر دستگاه و بازدهی آن، احتمال خرابی کولر گازی را به حداقل برسانید و به‌تبع آن از پرداخت هزینه‌های گزافی که تعمیرات عمده و تعویض قطعات روی دستتان می‌گذارد، در امان بمانید.
آموزش تعویض برد کولر گازی
همان‌طور که پیش‌تر نیز خدمتتان عرض کردیم، گاهی خرابی برد به‌قدری جدی است که تعمیر برد کولر گازی، پاسخگو نخواهد بود. در چنین مواردی بهتر است که برد را به‌طور کامل تعویض نمایید. در ادامه، مرحله‌به‌مرحلۀ تعویض برد کولر گازی را با هم از نظر خواهیم گذراند.
فقط به یاد داشته باشید که در تمامی این مراحل، در نظر داشتن و رعایت موارد ایمنی، امری ضروری است.
برای تعویض برد کولر گازی، ابتدا بدنۀ بخش داخلی را باز کرده و دریچه‌ای را که در مقابلتان نمایان می‌شود، با استفاده از یک پیچ‌گوشتی باز کنید تا به برد کولر گازی و اتصالات آن دسترسی پیدا کنید.
(توصیه می‌کنیم پیش از جدا کردن سیم‌ها، از وضعیت اتصالات عکس بگیرید؛ چراکه ممکن است در نهایت محل اتصال سیم‌ها را به خاطر نیاورید.)
در کناره‌های برد کنترل کولر گازی، حروف G، C، R، Yو W را خواهید دید که هر یک نشانی از پنج کانکتور تعبیه‌شده رو برد هستند و از قسمت‌های اصلی برد کنترل به حساب می‌آیند. اتصالات، سیم‌ها و پیچ‌های آنها را نیز با پیچ‌گوشتی دُم‌باریک جدا کنید.
(فراموش نکنید که سوکت سیم‌های رنگی را که به قسمت بالایی برد متصل شده است، از آن جدا نمایید.)
در ین مرحله، پیچ‌هایی که برد کولر گازی را در جای خود ثابت نگاه داشته‌اند، باز کنید و برد کنترل کولر گازی را از جای خود در آورید.
سپس به‌عنوان آخرین مرحله، برد جدیدی را که از قبل تست کرده و از سلامت آن مطمئن شده‌اید، طبق اتصالات و سیم‌های برد قبلی که در مراحل قبلی از آن عکس تهیه کرده‌اید، در محل مناسب وصل نمایید.
هزینه تعمیر برد کولر گازی
برآورد هزینه تعمیر برد کولر گازی یا تعویض انواع برد و مدارهای الکترونیکی، به متغیرهای متعددی بستگی دارد که یکی از آنها «نوع خرابی برد کولر گازی» است.
بسته به اینکه کدام قسمت از برد دچار اختلال شده؟، آیا با تعمیر رو‌به‌راه می‌شود یا نیاز به تعویض دارد؟، هزینه‌های پرداختی شما نیز برای انجام تعمیرات برد کولر گازی تغییر خواهد کرد.
مرکزی که تعمیرات را انجام می‌دهد، مدل برد دستگاه شما، آکبند و اورجینال بودن یا نبودن قطعۀ جدیدی که بناست با قطعۀ معیوب جایگزین کنند نیز از دیگر مواردی است که می‌تواند تفاوت فاحشی را در رقم نهایی هزینه تعمیرات برد کولر گازی، ایجاد نماید.
سخن پایانی
در نهایت لازم است به خاطر داشته باشید که مبحث تعمیر برد کولر گازی، با توجه به حساسیت خود قطعه و نقشی که در درون سیستم تبرید دستگاه بر عهده دارد، موضوعی بسیار حساس و تخصصی است. به همین دلیل، مطالعۀ یک مطلب به‌تنهایی نمی‌تواند گواهی بر توانایی صددرصدی شما جهت تعمیر این قطعه باشد.
در نتیجه، این مطلب بیشتر برای عزیزانی کاربرد دارد که شخصاً فنی باشند. در همین راستا توصیه می‌کنیم درصورتی که می‌دانید سررشته‌ای از این دست کارهای تخصصی ندارید، حتماً تعمیر برد کولر گازی اسپلیت خود را به فردی امین و کاربلد بسپارید تا از بروز خسارات احتمالی جبران‌ناپذیری جلوگیری به عمل آورده و کیفیت عملکرد و طول عمر دستگاهتان را نیز تضمین فرمایید.
خوب است